Sự
thường, những người có khả năng độc lập, tự biết cách xoay xở để lo liệu cho
cuộc sống của mình, vẫn được người khác nể trọng. Thế nhưng không phải mọi vấn
đề, chúng ta đều có thể tự mình giải quyết, bởi vậy mới cần bạn bè. Tuy vậy,
không phải vấn đề nào bạn bè, người thân cũng đều có thể giúp ta, ngay cả khi
họ muốn làm tất cả để giải quyết, nhưng vẫn gặp cảnh lực bất tòng tâm. Khi đó
chúng ta cậy dựa vào ai?
Cuộc
đời của con người như ông cha ta vẫn thường nói: “Nhân vô thập toàn”, trái lại
ai cũng có thể tìm thấy nơi mình vô số những khuyết điểm, còn nếu ai đó không
thấy mình có khuyết điểm nữa, thì kể như họ đã “hết thuốc chữa” rồi. Khát vọng
được thập toàn, được giải thoát khỏi những bể lụy nhưng những dục vọng, những
đam mê bất chính, những sai trái lầm lạc vẫn luôn là điều mà nhân loại thao
thức. Giải quyết vấn nạn này, giáo lý nhà Phật đưa ra Thuyết luân hồi. Ở đó
ngoài ý nghĩa rằng con người phải chịu hậu quả do chính những hành vi của mình
gây nên thì còn một khía cạnh tích cực khác, đó là nhờ việc con người phải trải
qua nhiều kiếp tu nghiệp, tích đức, sẽ tiến dần trên con đường hoàn thiện, đến
một lúc nào đó sẽ được giải thoát khỏi hỷ nộ ái dục. Nói là tích cực nhưng xem
ra thật xa vời và mong manh lắm, vì vấn đề đặt ra là liệu có nhiều kiếp để ta
tu hay không? Hơn nữa giá như có nhiều kiếp thì liệu ta có đạt đạo được hay
không, hay lại cứ ba bước tiến một bước lùi? Nỗ lực tự giải thoát mà theo ngôn
ngữ nhà Phật là cứu độ tự thân xem ra không thể trở thành con đường phổ quát
được.
Trở về Kinh
Thánh, Tin Mừng Gioan thuật lại câu chuyện một người
vừa mù, vừa què, lại còn bất toại. Số phận thật nghiệt ngã như thế gần như
không cơ hội nào cho anh, dù vậy anh vẫn lết đến bên bờ hồ Bết-xai-đa để chờ
khi nước động, trườn mình xuống tìm cơ hội chữa lành. Thật đáng tiếc cho anh,
bởi ba mươi tám năm đã trôi qua, anh vẫn chỉ nằm đó chờ đợi, vì khi anh lết
xuống được mặt nước thì đã có người xuống trước, bởi mỗi lần nước động, chỉ ai
chạm đến mặt nước trước tiên, người đó mới được chữa lành. Cứ sự đó mà nói thì
đâu chỉ anh này, mà chắc hẳn còn rất rất nhiều người khác cũng đang trong tình
trạng kém may mắn như anh.
Khung
cảnh đó khiến ta nghĩ đến thực trạng của toàn thể nhân loại. Không phải con
đường cứu độ tự thân là không thể. Có thể Đức Phật đã làm được điều đó và một
số ít ỏi khác đã làm được điều đó, còn đa số lại vẫn nằm trong tình cảnh nằm đó
đợi chờ trong vô vọng.
Vậy ai
có thể cứu chúng ta? “Anh hãy trỗi dậy, vác chõng mà đi !” Người ấy liền được khỏi bệnh, vác chõng và
đi được”. Một lời của Đức Giêsu đã chấm dứt chuỗi
đợi chờ quá lâu, chuỗi đợi chờ quá mong manh. Điều đó là một Tin Mừng cho cả
nhân loại. Một Tin Mừng cho những ai dám đợi chờ, dám hy vọng vào sự giải thoát
và là một con đường phổ quát cho toàn thể chúng sanh. Và điều kiện chỉ là can
đảm thừa nhận sự bất lực của mình; là trả lời câu hỏi của Ngài: “Anh có muốn khỏi bệnh không ?”
Bệnh nhân đáp : “Thưa Ngài, khi nước khuấy lên, không có người đem tôi xuống
hồ. Lúc tôi tới đó, thì đã có người khác xuống trước mất rồi !”
Lạy Chúa,
bất lực là chuyện rất bình thường trong cuộc sống thường ngày của con và của
đồng loại như con. Và con vẫn loay hoay đi tìm con đường tự giải thoát và đồng
loại của con cũng như vậy. Nhưng vấn đề là tại sao con đã được mặc khải đức
tin, mà lại không dám dùng phương thế hữu hiệu đó để giải thoát mình và giúp
anh em đồng loại cũng được giải thoát. Lạy Chúa, con đã thực sự tin Ngài?
Cecilia Yen
