Tóm tắt chương nhập đề cuốn
Tóm lược Học thuyết Xã hội
của Giáo hội Công giáo
GHXHCG
- Đăng ngày 15-3-2011 4:56 PM GMT+7
MỘT NỀN NHÂN BẢN
TOÀN DIỆN VÀ LIÊN ĐỚI
Quyển Tóm Lược bắt đầu bằng cách
bảo ta rằng, vào buổi bình minh của Ngàn Năm Thứ Ba, Giáo Hội, “một đoàn dân lữ
hành, dưới sự hướng dẫn của Đức Kitô, vị “Mục Tử nhân lành”, Đấng chính là
“đường, là sự thật và là sự sống” ngỏ lời với “mọi dân tộc và mọi quốc gia” để
loan báo ơn cứu độ toàn diện. Ơn cứu độ toàn diện này cần được thâm nhập vào
thế giới này qua các thực tại kinh tế và lao động, công nghệ và truyền thông,
xã hội và chính trị, cộng đồng quốc tế và các mối quan hệ giữa các nền văn hoá
và giữa các dân tộc.
Giáo huấn về ơn cứu độ toàn diện
này bao gồm “các đòi hỏi của công lý và hoà bình” là trung tâm của “luật yêu
thương mới”. Giáo huấn được được xây dựng trên “phẩm giá siêu việt” của con
người khi họ “đến gặp người khác qua một mạng lưới các quan hệ”. Như vậy, giáo
huấn xã hội của Giáo Hội có một sự thống nhất sâu xa đâm rễ sâu trong tình yêu
của Thiên Chúa đối với nhân loại. Được Thiên Chúa yêu thương, mọi người được
kêu gọi trở nên nhân bản đích thực bằng cách tìm hiểu “phẩm giá siêu việt của
mình” và bằng cách hành động cho “công lý và hòa bình” thông qua “luật yêu
thương mới” cho những người anh em của chúng ta “trong một mạng lưới các quan
hệ” ở mọi cấp độ cho “tới tận cùng trái đất”.
Chúng ta có biết bao “anh chị em
nghèo đói đang cần giúp đỡ”, bao gồm những người đang chịu cảnh áp bức bất
công, thất nghiệp, thiếu thốn sự chăm sóc y tế, đói khát, không nhà không cửa,
những người giàu có nhưng tuyệt vọng vì không tìm được ý nghĩa cuộc đời, những
người nghiện ma tuý, những người già bị bỏ rơi, những người bị gạt ra bên lề xã
hội vì bị kỳ thị, những người gánh chịu hậu quả của cuộc khủng hoảng môi sinh,
chiến tranh và những sự vi phạm nhân quyền. Các nhu cầu đó đòi hỏi “sự tố cáo,
các đề nghị và sự dấn thân vào những dự án văn hoá và xã hội” với một “trách
nhiệm được gợi hứng bởi một nền nhân bản toàn diện và liên đới”.
Ý nghĩa của Tài liệu này (7-12)
Quyển Tóm Lược bảo ta rằng học
thuyết xã hội của Giáo Hội cung hiến cho chúng ta: “những nguyên tắc để suy
tư”, “những tiêu chuẩn để phán đoán” và “những chỉ dẫn để hành động”.
Là “xuất phát điểm để thúc đẩy
một nền nhân bản toàn diện và liên đới”, học thuyết này là “một ưu tiên mục vụ
đích thực”, “một phần trong sứ mạng loan báo Phúc Âm của Giáo Hội” và thiết yếu
cho “công cuộc tân Phúc Âm hoá”. Quyển Tóm Lược trình bày “một cái nhìn đầy đủ
và có hệ thống” về “những yếu tố căn bản” trong Huấn Quyền của Giáo Hội về các
lĩnh vực xã hội, “các hội đồng giám mục tùy theo tình hình địa phương mà đưa ra
những áp dụng thích hợp”. Trong khi “giáo huấn này” được rút ra từ “các văn
kiện thuộc nhiều thẩm quyền khác nhau”, cần phải xem đó như “một tổng thể thống
nhất” có đặc điểm là “càng ngày càng liên hệ chặt chẽ với nhau hơn”, cần có
“một cách tiếp cận có hệ thống” đối với các thực tế trong thời đại của chúng
ta, cần có sự “cập nhật liên tục” để có thể giải thích “các dấu chỉ mới của
thời đại”, “những đối sách mới” và “các đoàn sủng khác nhau” nhằm phục vụ “công
cuộc Phúc Âm hoá thực tại xã hội”. Quyển Tóm Lược “nhắm trước tiên đến các giám
mục, là người sẽ quyết định những phương pháp thích hợp nhất để giải thích tài
liệu một cách đúng đắn”, và cho các linh mục, các nam nữ tu sĩ, các tín hữu
giáo dân, các cộng đồng Kitô hữu cũng như “các anh em thuộc các Giáo hội và các
Cộng đồng Giáo hội khác”, cho “các tín đồ của các tôn giáo khác” và cho “tất cả
những người thiện chí”. Quyển Tóm Lược cũng hoan nghênh cuộc đối thoại mới giữa
“các tôn giáo và các nền văn hóa” trong công cuộc “thúc đẩy thăng tiến công lý,
tình huynh đệ, hoà bình và sự phát triển con người”.
Để Phục Vụ Sự Thật Toàn Vẹn về Con Người (13-17)
Để phục vụ "con người trong
thời đại chúng ta", Quyển Tóm Lược đã "rút ra từ Hiến chế
Mục vụ Vui Mừng và Hy Vọng (Công Đồng Vatican II) và phản ánh "một mục
tiêu duy nhất" của Giáo Hội là "xúc tiến công việc của Đức Kitô dưới
sự hướng dẫn thân tình của Chúa Thánh Thần… để làm chứng cho sự thật, để cứu độ
chứ không phải để lên án, và để phục vụ chứ không phải để được phục vụ”. Về mặt
này, Giáo Hội đóng góp vào "vấn đề vị trí của con người trong thiên nhiên
và trong xã hội con người", vì "các nền văn minh và văn hoá" bắt
nguồn từ những truyền thống cổ xưa đã có hàng ngàn năm. Đây là những vấn nạn
căn bản luôn xuất hiện trong cuộc đời con người, làm ta nhớ lại lời nhắn nhủ
“Hãy tự biết mình”, được khắc trên "cổng đền Delphi" cổ. Những câu
hỏi này xoáy vào chính bản chất của "đời sống con người, xã hội và lịch
sử". Những vấn nạn ấy "chủ yếu mang tính tôn giáo", vì chúng tra
hỏi "nguyên nhân của sự vật". Những vấn đề đó ngày nay càng có ý
nghĩa lớn hơn vì “những thách đố lớn lao đang đối đầu với các thế hệ hiện đại”.
Thách đố đầu tiên là “chính sự
thật về hữu thể được gọi là con người”. Thách đố thứ hai là làm sao “hiểu được
và xử lý sự đa nguyên và sự khác biệt ở mọi cấp độ”. Thách đố thứ ba là “toàn
cầu hoá”, vì chúng ta đang chứng kiến “sự khai trương một kỷ nguyên mới” của
“vận mệnh con người”.
“Các môn đệ của Đức Giêsu Kitô”
cảm thấy mình cũng đang bị cuốn hút vào những vấn nạn ấy; họ cũng cưu mang
những vấn nạn ấy trong tâm hồn và cũng muốn cùng với mọi người dấn thân “tìm
kiếm sự thật và ý nghĩa của cuộc đời để sống cuộc đời ấy như những cá nhân và
như một xã hội”. Về những vấn đề này, “Thiên Chúa đã nói với con người suốt
dòng lịch sử”. Trong Đức Giêsu, Con Thiên Chúa làm người, “Thiên Chúa đã bước
vào lịch sử để đối thoại với con người và để mạc khải cho con người kế hoạch
cứu độ, công bằng và tình huynh đệ.
Trong Dấu Hiệu của Liên Đới, Tôn Trọng và Yêu Thương (18-19)
"Giáo Hội lữ hành qua các
nẻo đường lịch sử cùng với toàn thể nhân loại". "Công đồng Vatican
II" đã minh chứng "sự liên đới, tôn trọng và ưu ái của mình đối với
toàn thể nhân loại bằng cách tham gia đối thoại với nhân loại về những
vấn đề lớn của thời đại chúng ta". Giáo Hội thực hiện cuộc đối thoại bằng
ánh sáng Phúc Âm và "dưới sự thôi thúc của Thánh Thần" để "Giáo
Hội phục vụ nhân loại". Giáo Hội đề nghị với mọi người một nền nhân bản
phản ánh "kế hoạch yêu thương của Thiên Chúa". Kế hoạch này nhằm kêu
gọi "một nền nhân bản toàn diện và liên đới có thể tạo ra một trật tự xã
hội, kinh tế và chính trị mới, đặt nền tảng trên phẩm giá và tự do của mỗi con
người trong trong hoà bình, công lý và liên đới".
JOE HOLLAND, Giáo sư Triết và Tôn giáo, Đại học Thánh Thomas ở Florida; Chủ tịch Phong Trào Pax Romana (Phong Trào Trí Thức Công giáo) Hoa Kỳ
ĐAN QUANG TÂM dịch
