Đức Maria Ngợi Ca Chúa

Lời người dịch: Trong bài viết dưới đây, Cha John Hardon suy niệm về Kinh Magnificat của Đức Maria, bàn về tâm tình tri ân của Mẹ đối với Thiên Chúa, lời Mẹ ngợi ca Quyền Năng, Sự Thánh Thiện và Lòng Thương Xót của Người, Thiên Chúa là Sự Thương Xót nghĩa là thế nào, Đức Maria so sánh số phận của những người khiêm nhường và những kẻ kiêu căng và Mẹ bảo ta như thế nào về việc Thiên Chúa giữ lời hứa của Người. Chúng tôi thêm vào bài ca Magnificat dưới đây để người đọc dễ theo dõi.

Bài Ca "Ngợi Khen" (Magnificat) (Lc 1, 46-55)

Đoạn 1	(46) "Linh hồn tôi ngợi khen Ðức Chúa, (47) thần trí tôi hớn hở vui mừng vì Thiên Chúa, Ðấng cứu độ tôi.
Đoạn 2	(48) Phận nữ tỳ hèn mọn, Người đoái thương nhìn tới; từ nay, hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc. (49) Ðấng Toàn Năng đã làm cho tôi biết bao điều cao cả, Danh Người thật chí thánh chí tôn! (50) Ðời nọ tới đời kia, Chúa hằng thương xót những ai kính sợ Người.
Đoạn 3	(51) Chúa giơ tay biểu dương sức mạnh, dẹp tan phường lòng trí kiêu căng. (52) Chúa hạ bệ những ai quyền thế, Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường. (53) Kẻ đói nghèo, Chúa ban của đầy dư, người giàu có, lại đuổi về tay trắng.
Đoạn 4	(54) Chúa độ trì Ít-ra-en, tôi tớ của Người, (55) như đã hứa cùng cha ông chúng ta, vì Người nhớ lại lòng thương xót dành cho tổ phụ Ápraham và cho con cháu đến muôn đời”.

Suy niệm trong tinh thần cầu nguyện về bài ca "Ngợi Khen" (Magnificat) của Đức Maria luôn luôn là điều cần thiết. Đó là diễn từ dài nhất mà ta ghi nhận được về những gì ở bên trong lòng Đức Maria. Hoàn toàn được linh hứng, đó là lời cầu nguyện tuyệt hảo về sự khiêm hạ. Đó là lời cầu nguyện cao cả của sự thờ phượng khiêm tốn. Kinh Magnificat đã và đang là một phần trong phụng vụ Kitô giáo kể từ thế kỷ thứ nhất. Các tu sĩ và các vị ẩn tu đều đọc hàng ngày và có thể nói rằng Magnificat là Kinh của Tu sĩ.

Tất cả các Giáo phụ và các bậc thày lớn về Kinh Thánh của các thời đại đều khẳng định có bốn phần trong kinh Magnificat, mỗi phần là cả một chủ đề mạc khải. Trong phần thứ nhất, Đức Maria diễn tả tâm tình biết ơn Thiên Chúa. Ở phần thứ hai, ngài ca tụng quyền năng, sự thánh thiện và lòng thương xót của Thiên Chúa. Trong phần thứ ba, ngài so sánh phương cách Thiên Chúa đối lý kẻ lòng trí kiêu căng với cách Người đối xử với người khiêm nhường. Và trong đoạn bốn, ngài nhớ lại rằng tất cả từ các lời ngôn sứ thời xưa về người Do thái nay đều đang được ứng nghiệm trong Đức Mêsia, lúc bấy giờ đang ở trong cung lòng của ngài.

Ta bắt đầu với lòng tri ân của Đức Maria. “Linh hồn tôi ngợi khen Ðức Chúa”. Đây là một cách khác để nói rằng “Linh hồn tôi ca tụng, kính tôn, thờ phượng và ngưỡng mộ Đức Chúa”. Luôn luôn điểm nhấn là vào Đức Chúa. Thật tương phản giữa thái độ của Đức Maria với rất nhiều người trong các thế kỷ qua, kể cả ngày nay. Hãy nghĩ đến những lời ca tụng và tôn vinh, các huy chương và các bức tượng vinh danh những con người, đáng buồn thay, thường đáng trách, thậm chí còn lên án, hơn đáng khen. Hãy nghĩ đến những anh hùng mà chúng ta đã học biết – các bậc anh hùng cái thế mà ta học nằm lòng các chiến công. Đã có những người tiêu diệt ngay chính nòi giống của mình để đạt đến các tham vọng của mình. Ta đều nhớ Napoléon, nhưng có mấy người trong chúng ta nhớ đến vị Giáo hoàng mà ông ta buộc phải đi lưu đày? Thật lạ lùng, người phàm thì ta sẵn sàng ca tụng còn Thiên Chúa là Đấng đáng ta ngợi ca muôn trùng thì ta lại lần khân, chậm chạp.

Đức tin bảo ta rằng lời cầu nguyện ngợi khen và tôn thờ là hình thức cầu nguyện đầu tiên và quan trọng nhất mà ta có thể dâng lên Thiên Chúa. Thật vậy, trừ khi hình thức cầu nguyện này thực hiện trong thinh lặng, ta thường không cầu nguyện, bởi vì khi ta ca tụng (hoặc như Đức Maria nói, khi ta “ngợi khen” Thiên Chúa), thì ta làm gì? Ta công nhận Thiên Chúa là Đấng nào và bằng cách tương phản, ta thừa nhận mình là ai. “Thật vĩ đại thay, lạy Đức Chúa, Ngài vĩ đại thay!” Và bằng cách tương phản, mọi thứ và mọi người khác thật nhỏ bé và tầm thường.

Và rồi Đức Maria thêm: “Thần trí tôi hớn hở vui mừng vì Thiên Chúa, Ðấng cứu độ tôi”. Niềm vui theo sau lời ngợi khen. Thiên Chúa muốn ta hạnh phúc. Người muốn ta vui mừng trong Người, nhưng là vui mừng trong việc thực hiện Thánh Ý của Người chứ không phải làm theo ý của thế gian, của ma quỷ hoặc theo xu hướng nhân loại của chính chúng ta. Quả là một phát biểu sai trái nếu cho rằng ta vui khi thực hiện ý riêng của ta. Suy nghĩ đó không những sinh ra trong hỏa ngục, nhưng hỏa ngục còn sinh ra bởi tuyên bố đó. Đó là cách hỏa ngục đã sinh ra. Chỉ có mỗi một niềm vui thực sự trên trái đất, đó là sống trong Người, vì Người và với Người, Chúa yêu dấu của ta.

Đức Maria hiểu rất rõ mình là ai – mình là Mẹ Đấng Mêsia. Nếu ngài cần được bảo ban (sự thực thì ngài chẳng cần), thì hẳn bà Êlisabét đã bảo ngài rằng ngài là mẹ của Chúa đã tạo nên ngài. Đức Maria cũng không nghi ngờ về ân sủng mà ngài được diễm phúc lĩnh nhận. Hãy so sánh hai cụm từ “phận nữ tỳ hèn mọn” và “Ðấng Toàn Năng đã làm cho tôi biết bao điều cao cả”. Thiên Chúa toàn năng làm những điều trọng đại cho Đức Maria, chính xác bởi vì trong sự tự lượng định, ngài thấy mình chỉ là nữ tỳ hèn mọn của Chúa. Đây là toàn bộ những điều Thiên Chúa đòi hỏi chúng ta; hãy thưa với Người: “Chỉ có Chúa là Đấng Toàn Năng và con, ngoài Chúa ra, chả là gì". Đó là sự thật. Tôi chỉ là tôi tớ của Chúa.

Trong đoạn thứ hai, Đức Maria nói với ta về việc ngài ngợi khen Đấng Toàn Năng. Thiên Chúa không cần lời cầu nguyện của chúng ta và những lời đó cũng chẳng thêm gì vào hạnh phúc của Người, nhưng Người vẫn muốn những lời ấy. Người muốn ta nhìn nhận Người theo đúng với thực hữu của Người. Và theo Đức Maria, Người là quyền năng, Người là sự thánh thiện, và Người là lòng thương xót.

Nói Thiên Chúa là quyền năng nghĩa là sao? Người là quyền năng bởi vì Người có thể làm bất kỳ điều gì Người muốn. Có lẽ dấu hiệu rõ nhất và hiển nhiên một cách đau đớn nhất về việc ta là loài thọ tạo là cái vực thẳm phân cách điều ta muốn và điều ta có thể làm. Nhưng với Thiên Chúa thì không! Người chỉ cần muốn có thế giới, thế là thế giới được tạo thành. Ta tồn tại bởi vì Thiên Chúa muốn điều đó. Nếu Người rút lại ý muốn của Người thì ta ngưng tồn tại. Trong thời đại chúng ta, khi quyền lực thống trị và các người cầm quyền cai trị thế gian này làm khiếp sợ tâm hồn con người, ta cần phải giữ thăng bằng. Ta phải bảo ta rằng: “Tôi đâu có bị sức mạnh con người khuất phục, tôi cũng không sợ bất kỳ điều gì mà con người có thể làm đối với tôi. Đấng tôi kính thờ mới là Đấng duy nhất tôi sợ – Người là Đấng Quyền Năng”. Nếu chúng ta có được sự thật thà và khiêm tốn để công nhận sự vĩ đại của Thiên Chúa và những hạn chế của chúng ta, thì ta an toàn. Duy chỉ mình Người mới có quyền bảo ta phải làm gì, và thế là chúng ta thực hiện. Thảo nào các thánh rất có quyền năng – các vị có được Sự Toàn Năng trong tầm tay.

Thiên Chúa là sự thánh thiện nghĩa là thế nào? Người là sự thánh thiện bởi vì Người là Ai Khác Hoàn Toàn. Chỉ mình Người phải là thế; chỉ có mình Người không thể như thế. Mọi thứ khác, bao gồm chúng ta, hoàn toàn không cần thiết. Ta nói về tăng trưởng trong sự thánh thiện, nhưng ý ta muốn nói gì? Ta muốn nói rằng ta phải trở nên càng ngày càng giống Thiên Chúa. Và điều gì khiến cho Thiên Chúa thánh thiện? Suy cho cùng về mặt thần học, sự thật là Thiên Chúa hoàn toàn không thể giống thế gian. Người không cần thế gian, còn thế gian không thể tồn tại mà không có Người!

Khi Thiên Chúa soi sáng ta, soi sáng đó luôn luôn hướng ta nhận ra cái không thuộc về thế gian (unworldliness). Hãy nhìn xem thế gian kính bái những gì, xem trọng những gì, vinh danh và ái mộ những gì. Một người không thuộc về thế gian sẽ không vướng bận những sự thuộc về không gian và thời gian nhưng sẽ để tâm trí và trái tim hướng đến sự vĩnh hằng. Một người không thuộc về thế gian thì không ham mê thế gian này bởi vì người đó biết thế gian này và tất cả những phù du của nó sẽ chóng qua đi.

Thiên Chúa là Sự Thương Xót nghĩa là thế nào? Thiên Chúa là sự thương xót bởi vì Người yêu mến người tội lỗi cho dù Người ghét tội lỗi. Lòng thương xót của người vô tận và lòng nhân hậu của Người đối với người yếu đuối và sa ngã đã quá rõ. Vâng, ta thường phạm tội, có lẽ chìm sâu trong tội, nhưng Người vẫn yêu ta. Từ "vẫn" an ủi biết bao. Tình yêu của Thiên Chúa lớn hơn tội của tôi. Người muốn ta trở nên thánh thiện hơn chỉ vì ta đã phạm tội. Ta không thể giải thích điều đó, nhưng ta phải tin. Người muốn đức khiêm tốn của ta gia tăng cũng như ta gia tăng kiên nhẫn và tỉnh thức cầu nguyện.

Có nhiều quyển sách và tạp chí khuyên ta đừng quá chú tâm đến các tội lỗi của ta cho bằng hãy nghĩ đến tình yêu của Thiên Chúa. Thật đúng, ta không thể nghĩ cho đủ về tình Người yêu ta, nhưng không nghĩ đến tội của chúng ta thì thật là xằng bậy. Chính xác là sự kết hợp giữa tình yêu Thiên Chúa và tội lỗi của ta, đó chỉ là định nghĩa lòng thương xót của Thiên Chúa. Đó là ý nghĩa của lòng thương xót. Tình Yêu Tuyệt Đối của Thiên Chúa Ba Ngôi từ thuở đời đời đã trở nên lòng thương xót của Thiên Chúa chỉ khi nào con người đã phạm tội và tuy đó đã có thể thực thi sự độ lượng, sự tha thứ đối với tội nhân. Sống trong thế giới thực, ta phải thường xuyên lấy tình yêu của Thiên Chúa để làm đối trọng với tình trạng tội lỗi của ta. Việc Thiên Chúa thể hiện tình yêu tuyệt hảo của Người chính là thể hiện Lòng Thương Xót của Người đối với chúng ta là những người tội lỗi.

Bây giờ, ở đoạn thứ ba của Kinh Magnifcat, Đức Maria so sánh kẻ kiêu căng với người khiêm hạ. Đức Maria bảo ra rằng: “Chúa… dẹp tan phường lòng trí kiêu căng”. “Chúa hạ bệ những ai quyền thế”. “Người giàu có, lại đuổi về tay trắng”. So sánh câu này với “Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường”. “Kẻ đói nghèo, Chúa ban của đầy dư”. Đức Maria tiếp tục kể cho ta nghe những điều này, nhưng chính Con ngài, Chúa Giêsu, Đấng ở trong cung lòng của ngài đang nói với ta qua đôi môi của mẹ Người.

Thiên Chúa nâng cao kẻ khiêm nhường; Người làm bẽ mặt kẻ lòng trí kiêu căng. Nhưng ta thường cho rằng việc tưởng thưởng người khiêm nhường và trừng phạt kẻ kiêu căng xảy ra nhãn tiền ngay ở đời này. Sự thật không như thế. Buồn thay, nhưng của đáng tội, sự hiển nhiên ở đời là những kẻ kiêu căng ngày càng kiêu căng. Họ, những kẻ kiêu căng tự đắc tự phụ, được nâng cao. Ai là người được nhắc đến trong các hàng tít trên báo? Ai được kính trọng và khen ngợi trên cõi đời này, còn ai thì bị lãng quên? Nhưng dù cho con người có sống lâu đến đâu chăng nữa, cuộc đời ấy thật vắn vỏi so với sự đời đời. Vì lẽ đó việc tin có thiên đàng, hỏa ngục sẽ được củng cố khi ta đọc Kinh Magnificat và được chính Chúa Giêsu đoan chắc, lên tiếng qua mẹ Người, về những gì cuối cùng Thiên Chúa luôn luôn thực hiện. Thiên đàng là sự vinh danh đức khiêm tốn, còn hỏa ngục là sự hạ bệ thói kiêu căng. Hãy nhớ thiên đàng và hỏa ngục cả hai đều có thật!

Sau cùng, Đức Maria bảo ta rằng Thiên Chúa giữ lời hứa của Người. Hãy đọc lại Cựu Ước. Cựu Ước kể về hết sự bất trung này đến sự bất trung khác đang khi dân Do Thái từ chối sống theo giao ước với Giavê. Biết bao lần họ rơi vào chỗ thờ ngẫu tượng, chống lại mệnh lệnh Thiên Chúa. Hãy đọc lại Giêrêmia. Điều mà ngôn sứ gọi dân Do Thái hầu như không in ấn được. Ấy vậy mà, sau hết thảy những bất trung thất tín, những lần giết chóc các ngôn sứ của Thiên Chúa, khinh thường lề luật của Người và chống lại Thánh Ý Người, lại vẫn có giao ước giữa Giavê và dân Người. Họ đã bội phản Người, nhưng như lời Đức Maria nhắc nhở chúng ta, Thiên Chúa vẫn tín trung.

Ta cần sự đoan chắc của Thiên Chúa biết bao. Mặc dù vô vàn vô số những bội phản của ta, Thiên Chúa vẫn không bỏ ta. Người là một Thiên Chúa trung tín. Người yêu cầu ta đừng nản lòng thối chí.

"Lạy Mẹ Chúa Giêsu, Mẹ chúng con, xin dạy chúng con giữ được sự bình an trong thinh lặng và niềm tín thác của trẻ thơ đối với Con của Mẹ. Xin giúp chúng con tín thác vào Người, nhất là khi sự việc chỉ toàn những hỏng hóc. Xin giúp chúng con tin vào Người, như Mẹ đã tin, rằng những lời hứa mà Người đã lập với chúng con thì Người luôn luôn hoàn tất. Lạy Mẹ, xin giữ chúng con khỏi sự lo lắng sầu buồn, để như Mẹ, chúng con cũng luôn luôn có thể vui mừng trong Thiên Chúa, Đấng Cứu Độ của Mẹ và cũng là Đấng Cứu Độ của chúng con, Con yêu dấu của Mẹ và Chúa rất đỗi thân thương của chúng con”.

Linh mục John A. Hardon, S.J.

Đan Quang Tâm dịch