Bờ Đá Xanh
Đã hơn 2 tháng qua, đề tài cá chết
hàng loạt dọc bờ biển miền trung Việt Nam vẫn còn nguyên vẹn độ nóng do người
dân chưa nhận được thông tin chính thức minh bạch của chính quyền về nguyên
nhân và tầm mức tác hại của chất độc bị nghi là do nhà máy luyện thép Formosa ở
Vũng Áng thải ra biển. Tác giả, một cư dân tại địa phương xảy ra thảm họa, đóng
góp cái nhìn và suy nghĩ thân thực của mình—BBT
Trên dải đất đang rất nóng không phải bởi thời tiết nhưng lại nóng vì một sự kiện: cá biển bị đầu độc chết hàng loạt trên toàn bộ các tỉnh Bắc Trung Bộ.
Cũng trong những ngày này tất cả các chuyến xe du lịch không có hành trình cố định mà xuất phát đi hướng Hà Tĩnh, cụ thể là Vũng Áng, nơi đặt bản doanh của công ty Formosa, đều bị chính quyền chặn lại và bắt quay đầu; và việc không thể gửi được tin nhắn nếu có tên “Formosa” hay một số tên nhạy cảm nào đó cũng nằm trong chuỗi liên quan này. Nghe dân “choa” nói, chỉ có những ông chủ người Đài Loan và công nhân viên người Trung Quốc hiện diện trong khu vực của khu công nghiệp này (gọi chung là khu vực của người Trung Hoa), người ta không hề tuyển dụng lao động Việt Nam (dù được tiếng là đất nước có lợi thế nguồn lao động rẻ và dồi dào). Vậy ưu tiên đặt nhà máy tại Việt Nam (mà không đặt tại Trung Quốc) vì lợi thế gì nhỉ? “Nông dân” có lẽ không đủ khả năng để hiểu tại sao, chỉ có những người ở “tầm cao” thì họ đã có đáp án trong tay.
Từ sân bay Vinh về tới vùng biển Quỳnh khoảng 80km. Trên hành trình, bắt gặp những cây cổ thụ đang chuẩn bị…làm gỗ. Phải mất bao nhiêu lâu thì những chồi non mới trở thành những cây cổ thụ như thế này nhỉ?
Vẫn biết rằng thiên nhiên (biển và rừng) phục vụ con người nhưng có khi nào “hiên tại” đang bán “tương lai”?
Tới biển Quỳnh. Cá đã bị đầu độc, nhưng người dân miền Trung vẫn phải mưu sinh với chính nghề cá đã có từ xưa của mình.
“…Nơi đây bao đời chịu ngàn sóng gió
Đất quê tôi Phượng loan đan lưới
Trai Kì lân rẽ sóng ra khơi
Có ai về một lần với biển
Nghe biển ngân nga câu hát quê mình…”
Tàu thuyền nằm đìu hiu bên bến vắng. Những người ngư dân ở đây nói rằng, thời gian này một chuyến đi biển sẽ rất dễ bị thua lỗ do cá đánh bắt được bị thương lái ép bán giá rẻ (nghi ngờ cá nhiễm độc), nguồn cá lại ít (cá chết nhiều thời gian qua), trong khi đó chi phí xăng dầu lại cao. Thêm một nguyên nhân nữa mà ngư dân không muốn ra khơi là nạn “xin – cho” tại đồn Biên Phòng canh cửa lạch. Đánh bắt đã được ít, tàu thuyền nào xui khi về ngang cửa lạch để vào đất liền “vô tình” bị cán bộ đồn mời vào kiểm tra thì coi như đi toi mẻ cá ngon (chỉ còn những con cá rẻ tiền mang về). “Cán bộ” kiểm tra ngư dân những gì, nào là giấy phép lái thuyền, kiểm định tàu thuyền, áo phao cứu sinh,v.v… Xưa nay ngư dân vẫn kiểu “cha dạy con” nghề lái thuyền bám biển, giữ biển quê hương thì đùng một ngày nghe đâu bị kiểm tra cái giấy phép gì đó lạ hoắc mà những cán bộ cấp cái giấy phép đó chắc gì dám cầm lái con thuyền đó lênh đênh giữa biển khơi đi tìm luồng cá?
Ngư dân nói rằng, chạy thuyền ra khỏi cửa lạch không quá xa đã bắt gặp những tàu cá Trung Quốc. Tàu Trung Quốc thậm chí đánh bắt ngay sát đảo Hòn Mê (quan sát bằng mắt thường ngày trời đẹp có thể thấy đảo này từ đất liền). Ngư dân chúng ta tới xua đuổi thì chúng xuất hiện khoảng 40 tàu tới kết thành đoàn, tàu nào tàu nấy to gấp nhiều lần tàu cá của Việt Nam, ngư dân phải né chỗ khác nếu như không muốn bị đâm chìm. Cán bộ “xin-cho” lúc đó chắc đang bận việc kiểm tra tàu thuyền ngư dân?
Có người đồ rằng, tàu Trung Quốc đánh sát đất liền Việt Nam, nếu họ thả mấy thùng chất độc xuống biển Việt Nam thì ai hay biết? Nói thêm rằng, những tháng này phía Trung Quốc đang là mùa cấm đánh bắt cá tại vùng biển Vĩnh Bắc Bộ. Lại có tin tức chính thức từ truyền thông Việt Nam về việc tàu Trung Quốc bị ngư dân Philipin tố cáo thả chất độc xuống quanh những vùng biển đảo của Philipin, giết chết hết cá và san hô. Vậy thì ngư dân mình nghi ngờ cũng có lý nhỉ?
Ước gì được nấy, đúng những ngày lễ 30/4 và 1/5, truyền thông Việt Nam đưa tin có vệt đỏ dọc bờ biển Quảng Bình dài khoảng 1.5km, và vô số cá chết, nhằm củng cố cho nghi vấn thủy triều đỏ là nguyên nhân. Nhưng ngư dân lại đoán rằng, thật tội nghiệp cho ông nào rải phẩm màu, rải được một tí tẹo thì hết, nên nước biển chỉ loang được một vết đỏ khoảng 1.5km, trong khi cá đã chết từ lâu, trải dài gần hết các tỉnh Bắc Trung Bộ. Ngư dân mình bây giờ cũng lý luận gớm nhỉ?
Lại mới nghe được thông tin cá chết hàng loạt tải cửa Lạch Bạng (Thanh Hóa, thuộc vùng Vịnh Bắc Bộ) mà UBND tỉnh công bố tìm ra nguyên nhân là cá chết là do tàu thuyền ra vào cửa lạch gây… tai nạn giao thông đường thủy. Chuyện..thằng Bờm chăng?
Phóng viên và nhân viên báo đài truyền hình Việt Nam tác nghiệp tại biển Quỳnh không biết đang đưa tin chuyện gì. Có lẽ là tin “cán bộ lãnh đạo địa phương… tự tin ăn uống hải sản tại biển” chăng?
