Có người hỏi một bạn trẻ: tại sao phải học Kitô học của cha Ngọc Sơn khi mà Đức Kitô có xa lạ gì đâu. Bạn ấy trả lời rằng: Đức Kitô mà Giáo Hội dạy trong quá khứ chắc gì là Đức Kitô tự thân, thành ra có thể mình đang trông gà hóa cuốc. Kể ra câu trả lời ấy có lý.
93% người VN chưa biết Chúa [như là Chúa] chúng tôi nghĩ là con số chính xác vì họ có thể nghĩ Chúa là cái máy ATM phát tiền, hay một cái máy tương tự phát quyền, phát công danh và như thế cũng khá bi quan.
Vấn đề là phải bước (1): Thay đổi não trạng và cách nhìn; bước (2) là hàng ngày đọc câu kinh của thánh Augustinô: "Lạy Chúa xin cho con biết con và xin cho con biết Chúa". Biết dẫn đến lòng mến vì vô tri bất mộ. Lòng mến nuôi dưỡng đức tin. Nói như Pascal: "Dieu est sensible au coeur non à la raison"
Năm đức tin là cơ hội chúng ta biết Chúa đúng hơn, để dấn thân sống theo giáo huấn xã hội của giáo hội Công giáo. Nhưng trước tiên chúng ta phải thay đổi não trạng và cách nhìn về Đức Giêsu Kitô, chúng tôi tham gia lớp học của cha Ngọc Sơn và trình bày lại những điều cha giảng trong lớp.
1. Kitô học là gì?
Là môn học về Đức Kitô.
Qua Ðức Kitô, chúng ta được biết Thiên Chúa, và cũng chính nhờ Ngài, chúng ta được biết rõ ràng và chính xác về loài người. Hội Thánh là hiện thân của mầu nhiệm nhập thể và sứ mạng kéo dài của Ðức Kitô ở trong lịch sử; chính vì thế, mọi nỗ lực canh tân đều tùy thuộc vào Kitô học.
Tiếng Hy Lạp: Christos – Logos
Tiếng La Tinh: Christologia
Tiếng Anh: Christology
a. Ý nghĩa
Lời của Đức Kitô nói cho con người >>> Mạc Khải
Lời của con người nói về Đức Kitô >>> Suy luận về Đức Kitô
Lời của con người nói với Đức Kitô >>> Cầu nguyện (tu đức)
b. Đức Kitô nào?
Học về một người tên là Giêsu sống cách đây 2000 năm ở nước Do Thái, đã giảng nhiều lời đầy uy quyền, làm nhiều dấu lạ, bị đóng đinh trên cây thập giá, người đó sống lại và được tôn làm Đấng Kitô (sở dĩ chúng ta phải xác định chính xác như vậy, vì thời đó có phong trào thiên sai tự xưng là Đức Kitô).
Vấn đề nảy sinh là có sự ngăn cách giữa “Đức Giêsu lịch sử” và “Đức Kitô của lòng tin” có sự khác biệt nhau, xuất phát từ phương pháp lịch sử - phê bình do chỉ nhìn Đức Giêsu đơn thuần là một nhân vật lịch sử.
Theo ĐTC Bênêđíctô XVI thì phương pháp lịch sử - phê bình chỉ có giá trị trong quá khứ, giúp ta khám phá ra “Đức Giêsu lịch sử”. Khi đó Đức Tin của chúng ta dựa vào một nhân vật có thật trong lịch sử, nó không cho ta biết về hiện tại hay tương lai. Trong khi Lời Chúa là Lời hằng sống, như vậy “Đức Giêsu lịch sử” chính là “Đức Kitô của lòng tin”.
c. Nội dung môn Kitô học kiểu cũ: Hiện nay đang áp dụng tại các Đại Chủng viện, Học viện, Đại học khoa thần học…
Tín lý
- Mầu nhiệm nhập thể (De verbo incarnato): 40 tiết
- Mầu nhiệm cứu chuộc (De Christo Redemptore) : 40 tiết
Hộ giáo Tranh luận với các anh em Tin Lành, Chính Thống Giáo để biện minh cho những luận đề Công Giáo.
- Kitô học
d. Nội dung Kitô học kiểu mới: Trước đây người ta học Kitô học với Đức Kitô là "khách quan", học về những gì liên quan đến Đức Kitô và Đức Kitô là đối tượng của môn học. Kiểu học này Đức Giêsu Kitô là một nhân vật ở ngoài tôi, không liên quan gì đến tôi.
Vd: Tôi chỉ biết diện tích phòng tôi ở, nhưng tôi lại không quan tâm đến thể tích phòng đó có đủ không khí để tôi thở hay không.
Cách mới: Ngoài cách nhìn "khách quan" như trên, vừa có cách nhìn "chủ quan". Đức Giêsu Kitô đang ở trong vũ trụ này, vì Người là Ngôi Lời. Càng hiểu về Đức Giêsu Kitô thì tôi càng hiểu tôi, về giá trị của tôi, về định mệnh của tôi: Từ con người, tôi trở nên con Thiên Chúa, “được thông phần vào bản tính Thiên Chúa” (2 Pr 1, 4).
2. Phương pháp dùng trong Kitô học
a. Từ trước tới nay người ta quan niệm Kitô học là một bộ môn thần học, nên áp dụng phương pháp thần học cho Kitô học.
Có 3 phương pháp:
Lý luận diễn dịch: Chứng minh bằng lý luận hiển nhiên. Áp dụng cho triết học, toán học…
Thực nghiệm (quy nạp): Chứng minh bằng quan sát, thí nghiệm. Áp dụng cho khoa học thực nghiệm tự nhiên, như: Vật lý, hóa…
Sử học: Chứng minh bằng những tư liệu đáng tin cậy. Áp dụng cho các ngành xã hội nhân văn.
b. Để chứng minh một luận đề về Đức Giêsu Kitô hay một luận điểm thần học, người ta áp dụng phương pháp sau:
Trước Công đồng Vatican II: Dựa vào Thánh tiến sĩ Toma Aquino (Cuốn tổng luận thần học) để chứng minh.
Sau Công đồng Vatican II: Dựa vào các nền tảng sau, theo trình tự (Xem Sắc lệnh đào tạo linh mục {Optatam Totius} của Công đồng, số 16):
- Kinh Thánh
- Thánh truyền
- Giáo huấn của Giáo hội
- Suy luận thần học (Thánh Ts Tôma)
Vd: Theo Thánh Toma, Đức Giêsu mang bản tính con người của Adam trước khi phạm tội nên Người phát huy khả năng kỳ diệu của con người, gắn bó với Thiên Chúa. Đức Giêsu có thể biết mọi sự, cả những gì một triệu năm sau con người có thể biết thì Đức Giêsu đã biết trước. Nếu có ai hỏi Đức Giêsu có biết đi xe đạp, biết sử dụng máy vi tính không? Thì chắc chắn sẽ nhận được câu trả lời: Đức Giêsu biết mọi sự!
Tuy nhiên, câu trả lời kinh điển này trái ngược với thực tế đời sống Đức Giêsu: Người vẫn đói khát, mệt mỏi, thậm chí không biết nhiều thứ như Giáo lý Hội Thánh Công giáo xác nhận: “Tri thức này của Đức Giêsu, theo đúng nghĩa, tự nó không thể có tính chất vô hạn. Nó được hình thành trong các điều kiện lịch sử của cuộc sống trong không gian và thời gian. Do đó Thiên Chúa khi làm người, đã có thể chấp nhận ‘ngày càng thêm khôn ngoan, thêm cao lớn và ơn nghĩa…’ (Lc 2,52)” (GLHTCG, số 472). Vì thế Người không biết đi xe đạp, không biết vi tính vì thời đại Người chưa có những thứ đó[1].
c. Mở rộng phương pháp: Nếu chúng ta nhìn Kitô học như một môn thần học thì chưa đủ, do đó phải bổ túc phương pháp thực nghiệm của khoa học tự nhiên. Vì Đức Giêsu Kitô không chỉ là Thiên Chúa, mà còn là một con người cụ thể, thực sự sống trong không gian và thời gian của vũ trụ này, có đủ bản năng của con người chỉ trừ tội lỗi.
Ứng dụng: Những câu hỏi này chúng ta không tìm được câu trả lời trong Kinh Thánh, Giáo huấn của Giáo hội, Thần học…
- Đức Giêsu nhìn phụ nữ có động lòng không ?
- Cấu trúc tâm lý của Đức Giêsu bao gồm: Ý thức – tiềm thức – vô thức ?
- Thân xác Đức Giêsu được cấu tạo bằng các nguyên tố vật chất: carbon, oxy, hydro, nitơ ?
- Đức Giêsu Kitô có cứu độ người ngoài hành tinh khác không ? Vì khi Chúa Giêsu chết: Ngay lúc đó, bức màn trướng trong Đền Thờ xé ra làm hai từ trên xuống dưới. Đất rung đá vỡ. Mồ mả bật tung, và xác của nhiều vị thánh đã an nghỉ được trỗi dậy. Sau khi Chúa trỗi dậy, các ngài ra khỏi mồ, vào thành thánh, và hiện ra với nhiều người. Thấy động đất và các sự việc xảy ra, viên đại đội trưởng và những người cùng ông canh giữ Đức Giê-su đều rất đỗi sợ hãi và nói: "Quả thật ông này là Con Thiên Chúa." (Mt 27, 51-54)
Sài Gòn, buổi học 23/10/2012
Nhóm cổ vũ "GHXHCG"
[1] Trích “Tại sao người ta ít hiểu biết Đức Giêsu Kitô” – Nguồn HKK
