Anh chị em thân mến,
1. Chúng tôi, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, họp Đại Hội
tại Trung tâm mục vụ Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, từ ngày 3 đến 7
tháng 10 năm 2016, kính gửi lời chào thân ái đến cộng đồng Dân Chúa tại Việt
Nam. Bình an của Chúa ở cùng anh chị em!
Qua những bản tường trình của các giáo phận và các uỷ
ban trực thuộc Hội Đồng Giám Mục, chúng tôi vui mừng trước những thành quả mà
Năm Thánh Lòng Thương Xót mang lại cho rất nhiều người cũng như các cộng đoàn
qua việc học hỏi giáo lý, cử hành phụng vụ, những cuộc hành hương, các việc đạo
đức và những việc lành thực thi lòng thương xót. Lòng thương xót là chủ đề được
nêu cao trong Năm Thánh 2016, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta chỉ sống
lòng thương xót trong Năm Thánh mà thôi. Ước mong anh chị em tiếp tục sống tinh
thần đó trong suốt cuộc đời, để xứng đáng là con cái của Cha trên trời, Đấng
giàu lòng thương xót.
2. Với tâm tình đó, chúng tôi ước mong được chia sẻ
“vui mừng và hi vọng, ưu sầu và lo lắng” của anh chị em nói riêng và người dân
Việt Nam
Có những nguyên nhân khách quan và ở tầm vĩ mô đã dẫn
đến tình trạng đáng buồn trên, chẳng hạn nền giáo dục quá chú trọng đến bằng
cấp, nặng hình thức mà không quan tâm đủ đến giáo dục nhân cách và tâm hồn;
chính sách kinh tế quá đề cao lợi nhuận và hiệu năng sản xuất mà không lưu ý
đến môi trường sống của người dân; tình trạng thiếu minh bạch và yếu năng lực
trong việc quản lý kinh tế và điều hành xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho
tham nhũng và nhiều tệ nạn khác; khuynh hướng sử dụng bạo lực dưới nhiều hình
thức để giải quyết vấn đề hơn là lắng nghe và đối thoại… Cách riêng trong những
ngày này, chúng tôi nghĩ đến những đau khổ mà đồng bào bốn tỉnh miền Trung đang
phải gánh chịu vì thảm hoạ môi trường biển. Ước mong nhà cầm quyền lắng nghe
những nguyện vọng chính đáng của người dân cũng như những góp ý chân thành của
các nhân sĩ, trí thức, để thực sự xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn
minh mà mọi người mong ước.
3. Bên cạnh đó, không thể không nói đến những nguyên
nhân chủ quan và phần trách nhiệm của mỗi người trong chúng ta. Mỗi hành động
của chúng ta, dù nhỏ bé, đều góp phần tích cực hoặc tiêu cực, lành mạnh hoá
hoặc huỷ hoại môi trường sống. Khi nói đến tình trạng biến đổi khí hậu qua việc
sử dụng tài nguyên thiên nhiên cách thiếu trách nhiệm, các giám mục Á Châu nhắc
nhở người Công giáo những việc rất nhỏ như tiết kiệm nước, dùng loại đèn ít
tiêu hao năng lượng, tắt điện khi không sử dụng, không đốt hoặc xả rác, không
xử lý chất thải bừa bãi, không sử dụng hoá chất độc hại trong canh tác và sản
xuất…Tương tự như thế, chúng ta hãy góp phần vào việc lành mạnh hoá xã hội bằng
những chọn lựa và hành động nhỏ bé trong công việc và trách nhiệm hằng ngày của
mình, cá nhân cũng như gia đình. Với ơn Chúa, anh chị em hãy can đảm sống theo
lương tâm ngay thẳng giữa những cám dỗ, trở thành khí cụ bình an của Chúa trong
mọi hoàn cảnh, thành muối ướp cho nền văn minh tình thương và văn hoá sự sống
thay cho lối sống mang nặng hận thù và chết chóc.
4. Tiếp theo đây, chúng tôi muốn nói với anh chị em về
định hướng mục vụ cho những năm sắp tới. Ngày 8 tháng 4 năm 2016, Đức Giáo
hoàng Phanxicô đã ban hành Tông huấn Niềm
Vui của Tình Yêu, là kết quả của Thượng Hội Đồng Giám Mục về Ơn gọi và sứ mạng của gia đình
trong thế giới ngày nay. Tại Châu Á, Liên Hội Đồng Giám Mục Á Châu cũng sẽ
tiến hành Đại hội toàn thể, được tổ chức tại Colombo, Sri Lanka, vào cuối năm
2016, với chủ đề Niềm vui của
Tin Mừng và Gia Đình trong ánh sáng của Thượng Hội Đồng Giám Mục. Hòa với nhịp sống của Hội Thánh toàn
cầu cũng như Hội Thánh Á Châu, chúng tôi đề nghị chủ đề Mục vụ gia đình cho ba năm (2016-2019) với những điểm
nhấn cho từng năm:
- Năm 2016-2017: Chuẩn bị cho người trẻ bước vào đời
sống hôn nhân;
- Năm 2017-2018: Đồng hành với các gia đình trẻ;
- Năm 2018-2019: Đồng hành với những gia đình gặp khó
khăn.
5. Trong thư này, chúng tôi muốn trình bày chi tiết
hơn về chủ đề năm 2016-2017: Chuẩn bị cho người trẻ bước vào đời sống hôn nhân.
Đức Giáo hoàng Phanxicô nhấn mạnh đặc biệt đến lãnh vực này. Kết hôn là một
quyết định rất quan trọng, vì thế cần được chuẩn bị chu đáo hết sức có thể.
Trong thực tế ngày nay, một số người trẻ chỉ quan tâm đến việc tổ chức lễ cưới
thật lớn, mà không hiểu biết đầy đủ về trách nhiệm trong đời sống hôn nhân. Một
số khác, vì vất vả với cuộc mưu sinh, ít có thời giờ để chuẩn bị kỹ lưỡng cho
đời sống hôn nhân họ sắp bước vào. Vì thế, cần khuyến khích người trẻ tham dự
những lớp chuẩn bị hôn nhân, đồng thời các giáo xứ phải tổ chức chương trình
cho chu đáo. Mỗi giáo phận có thể có chương trình riêng tùy theo hoàn cảnh, tuy
nhiên chúng tôi mong muốn các khóa chuẩn bị hôn nhân phải giúp cho các bạn trẻ
thấy đích điểm không chỉ là ngày cưới mà là cả đời sống gia đình lâu dài sau này,
do đó nên quan tâm những yếu tố sau:
- Hiểu biết ý nghĩa của ơn gọi hôn nhân trong chương
trình của Thiên Chúa và theo giáo huấn của Hội Thánh, khám phá phẩm giá và vẻ
đẹp của hôn nhân, ý nghĩa sâu xa của tính dục, trách nhiệm xây dựng một gia
đình mới.
- Dẫn vào bí tích Hôn Phối, giúp đôi bạn đón nhận bí
tích cách xứng đáng và có khởi đầu vững chắc cho đời sống gia đình. Bí tích Hôn
Phối không chỉ là thời điểm cử hành hôn lễ nhưng là thực tại tác động toàn bộ
đời sống hôn nhân. Vì thế, phải giúp họ cử hành bí tích Hôn Phối như một kinh
nghiệm đức tin sâu xa và trân trọng ý nghĩa của từng lời nói và dấu chỉ trong
cử hành bí tích.
- Tạo cơ hội cho đôi bạn thảo luận với nhau: họ mong
chờ gì từ hôn nhân và từ người bạn đời; họ hiểu thế nào về tình yêu, về lời cam
kết và trách nhiệm xây dựng một gia đình.
- Giúp đôi bạn tìm hiểu trước những vấn đề và khó khăn
có thể xảy ra trong đời sống hôn nhân và gia đình.
Trong những lớp chuẩn bị hôn nhân, ngoài sự hướng dẫn
của các linh mục và chuyên viên, thì chứng tá cụ thể của các gia đình đóng vai
trò quan trọng, do đó nên mời những người sống đời gia đình chia sẻ kinh
nghiệm. Ngoài ra, đừng quên rằng “những người được chuẩn bị tốt nhất cho đời
sống hôn nhân là những người đã học được từ chính cha mẹ của họ thế nào là hôn
nhân Kitô giáo” (Tông huấn Niềm
vui của Tình Yêu, số 208). Vì thế, chính đời sống gia đình hiện nay là môi
trường giáo dục và chuẩn bị tốt nhất cho cuộc sống hôn nhân mai sau của con cái
trong gia đình.
6. Sau Thư Chung này, chúng tôi sẽ gửi Tâm Thư đến các gia đình Công giáo và ước mong
mỗi gia đình đều nhận được một bản. Xin anh em linh mục đang làm việc tại các
giáo xứ giúp chúng tôi thực hiện ước nguyện này. Chúng tôi cũng xin anh em hãy
coi mục vụ gia đình là thành phần chính yếu trong công tác mục vụ của mình, vì
gia đình là con đường Hội Thánh phải đi và mọi chương trình mục vụ của Hội
Thánh phải đi qua gia đình.
Trong việc chăm sóc mục vụ cho các gia đình, nhiều tu
sĩ nam nữ và nhiều đoàn thể tông đồ gia đình đã góp phần rất tích cực. Chúng
tôi chân thành cảm ơn anh chị em, trong nhiều năm qua, đã tận tụy đồng hành và
giúp đỡ các gia đình Công giáo sống đúng với ơn gọi và sứ mệnh của mình. Ước
mong anh chị em quan tâm đến những định hướng mục vụ của Hội Đồng Giám Mục và
đưa vào chương trình hoạt động của mình.
7. Đại Hội XIII của HĐGMVN kết thúc vào ngày 7 tháng
10, lễ Đức Mẹ Mân Côi. Ngày lễ này nhắc nhở chúng ta về sự đồng hành gần gũi và
nâng đỡ ân cần của Mẹ Maria đối với Hội Thánh, đồng thời nêu cao tấm gương
tuyệt hảo của Đức Mẹ, luôn tín thác vào Chúa trong mọi biến cố, nhất là trong
những giờ phút bi thảm của cuộc đời. Vì thế chúng ta hãy “đem Mẹ về nhà” (Ga
19,27) và yêu mến Mẹ với trọn tình con thảo. Noi gương Mẹ, hãy vững tin vào
Chúa mọi nơi mọi lúc vì “không có gì mà Chúa không làm được” (Lc 1,37). Cùng
với Mẹ, hãy tích cực góp phần thực hiện điều mà Đức Giáo hoàng Phanxicô gọi là
“cuộc cách mạng của tình yêu và sự dịu dàng” ngay trong gia đình mình, trong
cộng đoàn Hội Thánh và giữa lòng xã hội hôm nay.
Làm tại Trung tâm mục vụ
TGP. TP. HCM, ngày 7 tháng 10 năm 2016
Tổng thư ký
HĐGMVN Chủ tịch HĐGMVN
+Cosma Hoàng Văn
Đạt +Phaolô Bùi Văn Đọc
Giám
mục Bắc
Ninh Tổng
giám mục TGP. Tp. HCM
TÌM HIỂU THƯ CHUNG
ĐẠI HỘI HỘI ĐỒNG
GIÁM MỤC VIỆT NAM
(THÁNG 10.2016)
Thật
ra Thư Chung (TC) 2016 của Hội đồng Ciám mục Việt Nam (HĐGMVN) đã được biên soạn
một cách rất đơn sơ, trong sáng, dễ hiểu
và dễ nhớ. Nhưng với phần đông giáo dân vẫn cần được giúp đỡ để TC trở nên dễ
hiểu hơn. Cách thông thường nhất là dưới hình thức hỏi thưa Chúng tôi cố gắng thực hiện điều ấy.
Hỏi: TC 2016 của HĐGMVN được soạn
thảo và công bố khi nào?
Thưa: TC 2016 của HĐGMVN được soạn
thảo trong khuôn khổ Đại Hội lần thứ XIII được tổ chức tại Trung Tâm Mục vụ
Sài-gòn từ ngày 03 đến ngày 07 tháng 10 năm 2016 và được công bố vào ngày bế
mạc Đại Hội.
Hỏi: TC 2016 của HĐGMVN gồm bao
nhiêu trang bao nhiêu số?
Thưa: TC 2016 của HĐGMVN dài 4
trang A4, gồm 7 số.
Hỏi: TC 2016 của HĐGMVN có thề
được chia làm mấy phần? mỗi phần chứa đựng nội dung gì?
Thưa: TC 2016 của HĐGMVN có thể
được chia làm 2 phần, không kể phần mở đâu (số) và phần kết thức (số 7).
Phần
thứ nhất gồm các số 2,3 TC đề cập đến tình trạng xã hội Việt Nam
Phần
thứ hai gồm các số 4,5 và 6 TC đề cập đến đường hướng mục vụ của Giáo hội Việt
Nam trong 3 năm 2017-2019 và trọng tâm mục vụ của năm 2017.
Hỏi: Trong số 1 là số mở đầu của
TC 2016, HĐGMVN nói gì với cộng đồng dân Chúa Việt Nam
Thưa: Trong số 1 là số mở đầu của
TC 2016, HĐGMVN:
* gửi
lời chào thân ái và lời chúc bình an cho cộng đồng dân Chúa;
*
bày tỏ sự vui mừng về những thành quả của Năm Thánh Lòng Thương Xót ;
* và
biểu lộ ước mong mọi người tiếp tục sống tinh thần Năm Thánh Lòng Thương Xót
suốt đời.
Hỏi: Trong số 2 của TC 2016, HĐGMVN
nói nhiều về tình trạng xã hội Việt Nam
Thưa: Trong số 2 của TC 2016, HĐGMVN
nói nhiều về tình trạng xã hội Việt Nam
* Trước hết HĐGMVN nhắc
đến tâm trạng băn khoăn lo lắng về tình hình đạo đức xuống cấp nghiêm trọng,
tội ác gia tăng, phá thai và nghiện ngập tràn lan, tham những không suy giảm,
ngập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long, hạn hán tại Tây Nguyên, thảm họa môi trường
ở Miền Trung, thực phẩm bẩn và độc hại khắp nơi.
* Kế
đến HĐGMVN đề cấp đến các nguyên nhân khách quan và ở tầm vĩ mô như
-
nền giáo dục quá chú trọng đến bằng cấp, nặng hình thức, không quan tâm giáo
dục nhân cách và tâm hồn;
-
chính sách kinh tế quá đề cao lợi nhuận và hiệu năng sản xuất mà không lưu ý
đến môi trường sống;
-
tình trạng thiếu minh bạch và yếu năng lực quản lý kinh tế và điều hành xã hội,
tạo môi trường thuận lợi cho tham nhũng và nhiều tệ nạn khác;
-
khuynh hướng sử dụng bạo lực để giải quyết vụ việc không lắng nghe và đối
thoại.
* Và
HĐGMVN nêu cách riêng cảnh khổ của đồng bào 4 tỉnh Miền Trung…
*
Sau cùng HĐGMVN ước mong “nhà cầm
quyền lắng nghe nguyện vọng chính đáng của người dân và góp ý chân thành của
nhân sĩ trí thức.”
Hỏi: Ngoài các nguyên nhân khách
của tình trạng xã hội tồi tệ của Việt Nam hiện nay, trong TC 2016, HĐGMVN nói gì về các nguyên
nhân chủ quan?
Thưa: Trong số 3 của TC 2016,
HĐGMVN nói đến những nguyên nhân chủ quan và phần trách nhiệm của mỗi người.
Mỗi hành động đều góp phần tích cực hoặc tiêu cực vào xã hội.
-
HĐGMVN kêu gọi mọi người góp phần vào việc lành mạnh hóa xã hội, người tín hữu
can đảm sống theo lương tâm ngay thẳng, trở thành khí cụ bình an của Chúa…
Hỏi: Trước tình hình xã hội rối
rắm như thế của nước ta, trong TC 2016, HĐGMVN vạch ra đường hướng mục
vụ gì?
Thưa: Trước tình hình xã hội rối
rắm của nước ta như thế, trong số 4 của TC 2016, HĐGMVN vạch ra đường hướng mục
vụ cho 3 năm sắp tới là “mục vụ gia đình”.
Hỏi: Dựa vào đâu mà HĐGMVN chọn “mục vụ gia đình”
làm đường hướng mục vụ cho 3 năm 2016-2019?
Thưa: Khi chọn “mục vụ gia đình”
làm đường hướng mục vụ cho 3 năm 2016-2019
HĐGMVN
dựa vào Tông huấn “Niềm Vui của Tình Yêu” của Đức Thánh Cha Phan-xi-cô.
Tông huấn này cũng là kết quả của Thượng Hội Đồng Giám mục thế giới về “Ơn gọi và Sứ Mạng của gia đình trong thế
giới ngày nay”. Chọn lựa này cũng phù hợp với tinh thần và nội dung Đại
Hội toàn thể của Liên Hội đồng Giám mục châu Á (FABC) sắp nhóm họp tại Colombo
Hỏi: “Mục vụ gia đình” là đường
hướng mục vụ chung cho 3 năm 2017-2019 nhưng mỗi năm HĐGMVN đặt trọng tâm vào
lãnh vực nào?
Thưa: “Mục vụ gia đình” là đường
hướng mục vụ chung cho 3 năm 2016-2019 nhưng HĐGMVN ấn định cụ thể trọng tâm
cho mỗi năm như sau:
2016-2017:
Chuẩn bị cho người trẻ bước vào đời sống gia đình;
2017-2018:
Đồng hành với các gia đình trẻ;
2018-2019:
Đồng hành với các gia đình gặp khó khăn.
Hỏi: Trọng tâm của mục vụ của
năm 2016-2017 theo TC 2016 của HĐGMVN là gì?
Thưa: Trọng tâm của mục vụ của
năm 2016-2017 theo TC 2016 của HĐGMVN là “chuẩn bị cho người trẻ bước vào
đời sống gia đình”. Trong số 5 của TC 2016, HĐGMVN trình bày chi tiết hơn
về mục vụ năm 2016-207 này:
*
Trước hết HĐGMVN nhắc lại quan điểm của Giáo Hội về tầm quan trọng của quyết
định bước vào đời sống hôn nhân và tầm quan trọng của sự chuẩn bị;
* Kế
đến HĐGMVN đế cập đến những khó khăn (khách quan và chủ quan) của người trẻ
trước ngưỡng cửa đời sống hôn nhân gia đình;
*
Tiếp theo HĐGMVN nêu lên mục đích yêu cầu của các Khóa chuẩn bị hôn nhân, gồm
những điều sau đây:
- Hiểu biết ý nghĩa của ơn gọi hôn nhân
trong chương trình của Thiên Chúa và theo giáo huấn của Hội Thánh, khám phá
phẩm giá và vẻ đẹp của hôn nhân, ý nghĩa sâu xa của tính dục, trách nhiệm xây
dựng một gia đình mới.
- Dẫn vào bí tích Hôn Phối, giúp đôi bạn đón
nhận bí tích cách xứng đáng và có khởi đầu vững chắc cho đời sống gia đình. Bí
tích Hôn Phối không chỉ là thời điểm cử hành hôn lễ nhưng là thực tại tác động
toàn bộ đời sống hôn nhân. Vì thế, phải giúp họ cử hành bí tích Hôn Phối như
một kinh nghiệm đức tin sâu xa và trân trọng ý nghĩa của từng lời nói và dấu chỉ trong cử hành bí
tích.
- Tạo cơ hội cho đôi bạn thảo luận với nhau:
họ mong chờ gì từ hôn nhân và từ người
bạn đời; họ hiểu thế nào về tình yêu, về
lời cam kết và trách nhiệm xây dựng một gia đình.
- Giúp đôi bạn tìm hiểu trước những vấn đề và
khó khăn có thể xảy ra trong đời sống hôn nhân và gia đình.
*
Sau cùng HĐGMVN nói đến vai trò của những người hướng dẫn: “Trong những lớp chuẩn bị hôn nhân, ngoài sự hướng dẫn
của các linh mục và chuyên viên, thì chứng tá cụ thể của các gia đình đóng vai
trò quan trọng, do đó nên mời những người sống đời gia đình chia sẻ kinh
nghiệm. Ngoài ra, đừng quên rằng “những người được chuẩn bị tốt nhất cho đời
sống hôn nhân là những người đã học được từ chính cha mẹ của họ thế nào là hôn
nhân Kitô giáo” (Tông huấn Niềm
vui của Tình Yêu, số 208). Vì thế, chính đời sống gia đình hiện nay là
môi trường giáo dục và chuẩn bị tốt nhất cho cuộc sống hôn nhân mai sau của con
cái trong gia đình.”
Hỏi: Sau khi nói về việc chuẩn
bị cho nguời trẻ bước vào đời sống hôn nhân TC 2016 của HĐGMVN nói đến chuyện
gì?
Thưa: Sau khi nói về việc chuẩn
bị cho nguời trẻ bước vào đời sống hôn nhân TC 2016 của HĐGMVN nói đến việc
HĐGMVN sẽ gửi cho mỗi gia đình một bức Tâm Thư. HĐGMVN kêu gọi các linh
mục hỗ trợ các ngài trong việc này và ngỏ lời cảm ơn các tu sĩ và đoàn thể tông
đồ đã tích cực chăm sóc mục vụ cho các gia đình và kêu gọi họ quan tâm đến
dường hướng mục vụ của HĐGMVN. Đó là nội dung của số 6 TC 2016.
Hỏi: Trong số 7 là phần kết của
TC 2016, HĐGMVN nói gì?
Thưa: Trong số 7 là lời kết của
TC 2016, HĐGMVN nhắc đến vai trò và tấm gương của Đức Ma-ri-a trong Hội Thánh
và kêu gọi mọi người tin tưởng vào ơn trợ giúp của Thiên Chúa và tích cực thực
hiện “cuộc cách mạng của tình yêu và của sự dịu dàng” (theo cách nói của Đức Phan-xi-cô). Nguyên
văn như sau:
“Đại Hội XIII
của HĐGMVN kết thúc vào ngày 7 tháng 10, lễ Đức Mẹ Mân Côi. Ngày lễ này nhắc
nhở chúng ta về sự đồng hành gần gũi và nâng đỡ ân cần của Mẹ Maria đối với Hội
Thánh, đồng thời nêu cao tấm gương tuyệt hảo của Đức Mẹ, luôn tín thác vào Chúa
trong mọi biến cố, nhất là trong những giờ phút bi thảm của cuộc đời. Vì thế
chúng ta hãy “đem Mẹ về nhà” (Ga
19,27) và yêu mến Mẹ với trọn tình con
thảo. Noi gương Mẹ, hãy vững tin vào Chúa mọi nơi mọi lúc vì “không có gì mà
Chúa không làm được” (Lc 1,37). Cùng
với Mẹ, hãy tích cực góp phần thực hiện điều mà Đức Giáo hoàng Phanxicô gọi là
“cuộc cách mạng của tình yêu và sự dịu dàng” ngay trong gia đình mình, trong
cộng đoàn Hội Thánh và giữa lòng xã hội hôm nay.”
Giêrônimô Nguyễn Văn Nội
Sàigòn ngày 11/10/2016
