Chúa Nhật, 2 Tháng 7, 2017
Từ bỏ tất cả để theo Chúa Giêsu
“Kẻ nào yêu mến cha mẹ hơn Thầy,
thì chẳng xứng đáng với Thầy!”
Mt 10:37-42
1. Lời nguyện mở đầu
Lạy Chúa Giêsu, xin Chúa hãy sai Thần Khí Chúa đến giúp chúng con đọc Kinh Thánh với cùng tâm tình mà Chúa đã đọc cho các môn đệ trên đường đến Emmau. Trong ánh sáng Lời Chúa, được viết trong Kinh Thánh, Chúa đã giúp các môn đệ khám phá ra được sự hiện diện của Thiên Chúa trong nỗi đau buồn về bản án và cái chết của Chúa. Vì thế, cây thập giá tưởng như là sự kết thúc của mọi niềm hy vọng, đã trở nên nguồn mạch của sự sống và sự sống lại.
Xin hãy tạo trong chúng con sự thinh lặng để chúng con có thể lắng nghe tiếng Chúa trong sự Tạo Dựng và trong Kinh Thánh, trong các sự kiện của đời sống và trong những người chung quanh, nhất là nơi những người nghèo khó và đau khổ. Nguyện xin Lời Chúa hướng dẫn chúng con, giống như hai môn đệ từ Emmau, chúng con cũng sẽ hưởng được sức mạnh sự phục sinh của Chúa và làm chứng cho những người khác rằng Chúa đang sống hiện hữu giữa chúng con như nguồn mạch của tình anh em, công lý và hòa bình. Chúng con cầu xin điều này vì danh Chúa Giêsu, con Đức Maria, Đấng đã mặc khải cho chúng con về Chúa Cha và đã sai Chúa Thánh Thần đến với chúng con. Amen.
2. Bài Đọc
a) Phân đoạn bài Tin Mừng để trợ giúp cho bài đọc:
Mt 10:37: Tình yêu dành cho Chúa Giêsu thì phải trọng hơn tình yêu dành cho cha mẹ và con cái
Mt 10:38: Thập giá là một phần của việc đi theo Chúa Giêsu
Mt 10:39: Biết cách đánh mất mạng sống mình để giữ được nó
Mt 10:40-41: Chúa Giêsu xác nhận mình với người đi rao giảng và người môn đệ
Mt 10:42: Làm việc tầm thường nhất cho một trong những kẻ bé mọn thì đã đáng được trả công
b) Chìa khóa dẫn đến bài đọc:
Trong Chúa Nhật thứ 13 thường niên, chúng ta suy niệm về đoạn cuối của Bài Giảng về Sứ Vụ (Mt 10:1-42). Bài giảng này chứa đựng những câu nói và lời khuyên của Chúa Giêsu, dạy chúng ta thực hiện sứ vụ loan báo Tin Mừng của Thiên Chúa. Chúa Giêsu không đánh lừa, và chỉ rõ những khó khăn mà sứ vụ này bao hàm. Khi chúng đọc văn bản này, chúng ta nên chú ý đến những điều sau đây: “Đòi hỏi căn bản của Chúa Giêsu đối với những ai đi làm sứ vụ là gì?”
c) Phúc Âm:
37 Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các tông đồ rằng: “Kẻ nào yêu mến cha mẹ hơn Thầy, thì chẳng xứng đáng với Thầy; và kẻ nào yêu mến con trai, con gái hơn Thầy, thì không xứng đáng với Thầy. 38 Kẻ nào không vác thập giá mình mà theo Thầy, thì không xứng đáng với Thầy. 39 Kẻ nào cố tìm mạng sống mình thì sẽ mất, và kẻ nào đành mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm lại được nó.
40 “Kẻ nào đón tiếp các con là đón tiếp Thầy; và kẻ nào đón tiếp Thầy, là đón tiếp Đấng đã sai Thầy. 41 Kẻ nào đón tiếp một tiên tri với danh nghĩa tiên tri, thì sẽ lãnh phần thưởng của tiên tri; và kẻ nào đón tiếp người công chính với danh nghĩa người công chính, thì sẽ lãnh phần thưởng của người công chính. 42 Kẻ nào cho một trong những kẻ bé mọn này uống chỉ một bát nước lã mà thôi với danh nghĩa là môn đệ, thì quả thật, Thầy nói các con, người ấy không mất phần thưởng đâu.”
3. Giây phút cầu nguyện trong thinh lặng
Để Lời của Chúa có thể thấm nhập và soi sáng đời sống chúng ta.
4. Một vài câu hỏi gợi ý
Để giúp chúng ta trong việc suy gẫm cá nhân.
a) Phần nào trong đoạn Tin Mừng này đã làm bạn cảm động nhất? Tại sao?
b) Đoạn Tin Mừng này cho chúng ta những lời khuyên gì? Điều kiện căn bản của nó là gì?
c) Chúa Giêsu phán rằng: “Kẻ nào yêu mến cha mẹ hơn Thầy, thì chẳng xứng đáng với Thầy” – Chúng ta nên hiểu câu nói này như thế nào?
d) Văn bản nói với chúng ta điều gì về sứ vụ mà chúng ta phải thực hiện khi là môn đệ của Chúa Giêsu?
5. Dành cho những ai muốn đào sâu hơn vào chủ đề
a) Bối cảnh của đoạn Tin Mừng trong sách Phúc Âm theo thánh Mátthêu:
Phúc Âm theo thánh Mátthêu sắp xếp những lời nói và việc làm của Chúa Giêsu xung quanh năm bài giảng tuyệt vời: (i) Mátthêu chương 5 đến chương 7: Bài Giảng Trên Núi mô tả đường vào Nước Trời. (ii) Mátthêu chương 10: Bài Giảng về Sứ Vụ Truyền Giáo mô tả cách những người theo Chúa Giêsu phải công bố Tin Mừng Nước Trời và những khó khăn liên quan. (iii) Mátthêu chương 13: Bài Giảng bằng Dụ Ngôn, bằng phương cách dùng những tương đồng được lấy ra từ cuộc sống hằng ngày, Chúa Giêsu cho thấy sự hiện diện của Nước Trời trong đời sống của người dân. (iv) Mátthêu chương 18: Bài Giảng về Cộng Đoàn mô ta cách thức các Kitô hữu nên sống cùng nhau theo một cách mà cộng đoàn trở thành một sự mặc khải của Nước Trời. (v) Mátthêu các chương 24 và 25: Bài Giảng về Thời Cánh Chung mô tả tương lai của Nước Thiên Chúa sắp đến. Nhờ vào dụng cụ văn học này, Mátthêu bắt chước năm cuốn sách của Ngũ Kinh, và do đó trình bày Tin Mừng Nước Trời như là Lề Luật Mới của Thiên Chúa.
Trong Bài Giảng về Sứ Vụ Truyền Giáo (Mt 10:1-42), Tác Giả Tin Mừng đã kết hợp các câu nói và lời khuyên của Chúa Giêsu làm sáng tỏ tình hình khó khăn của các Kitô hữu gốc Do Thái vào hậu bán thế kỷ thứ nhất. Ông muốn khuyến khích họ đừng làm mất lòng tin mặc dù có nhiều khó khăn và nghiêm trọng mà họ phải đối mặt khi công bố Tin Mừng cho anh chị em cùng gốc Do Thái của họ. Thực ra tại thời điểm này, vào những năm của thập niên 80, người Do Thái đang dần phục hồi sau thảm họa của việc phá hủy Đền Thờ Giêrusalem xảy ra vào thập niên 70, và đang bắt đầu quy tụ lại trong các vùng ở miền Syria và Galilêa. Mối căng thẳng giữa “Hội Đường” và “Giáo Hội” đang gia tăng. Mối căng thẳng này, nguồn đau khổ khôn nguôi và của bách hại, tạo nên bối cảnh cho Bài Giảng về Sứ Vụ và, do đó, cho bài Tin Mừng của Chúa Nhật thứ 13 Thường Niên.
b) Lời bình giải về bản văn:
Mt 10:37: Tình yêu dành cho Chúa Giêsu thì phải trọng hơn tình yêu dành cho cha mẹ và con cái
Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: “Kẻ nào yêu mến cha mẹ hơn Thầy, thì chẳng xứng đáng với Thầy; và kẻ nào yêu mến con trai, con gái hơn Thầy, thì không xứng đáng với Thầy.” Chúng thấy cùng một lời nói trong sách Tin Mừng Luca thậm chí còn viết mạnh mẽ hơn: “Ai đến với Ta mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh chị em, và cả mạng sống mình nữa thì không thể nào làm môn đệ Ta được” (Lc 14:26). Vậy thì có phải là Chúa Giêsu muốn phân ly đời sống gia đình không? Điều này không thể xảy ra, bởi vì ở nơi khác, Người nhấn mạnh đến việc tuân giữ giới răn thứ tư là buộc chúng ta phải yêu mến cha mẹ (Mc 7:8-13; 10:17-19). Chính Người cũng đã vâng phục cha mẹ mình (Lc 2:51). Những câu nói này dường như mâu thuẫn nhau. Có một điều chắc chắn là: Chúa Giêsu không mâu thuẫn với chính mình. Chúng ta sẽ giải thích để chứng tỏ hai câu nói đều đúng và không loại trừ lẫn nhau.
Mt 10:38: Thập giá là một phần của việc đi theo Chúa Giêsu
Chúa Giêsu nói rằng: “Kẻ nào không vác thập giá mình mà theo Thầy, thì không xứng đáng với Thầy.” Trong Tin Mừng của Máccô, Chúa Giêsu nói: “Ai muốn theo Ta, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo!” (Mc 8:34). Vào thời đó, thập giá là án tử hình do Đế Chế La Mã áp đặt đối với những kẻ trộm cắp và kẻ bị gạt ra bên lề xã hội. Vác thập giá mình và theo Chúa Giêsu thì tương đương với việc chấp nhận bị gạt ra ngoài lề bởi xã hội bất công của Đế Chế. Thập giá của Chúa Giêsu là kết quả của sự tự nguyện cam kết đi loan báo Tin Mừng rằng Thiên Chúa là Cha và vì thế, tất cả mọi người đều được chấp nhận và đối xử với nhau như anh chị em. Bởi vì lời tuyên bố cách mạng này, Chúa Giêsu đã bị kết án và đã không ngần ngại từ bỏ mạng sống mình. Không ai có tình yêu tuyệt vời hơn tình yêu này, là người ấy đã thí mạng sống mình vì bạn hữu.
Mt 10:39: Biết cách đánh mất mạng sống mình để giữ được nó
Cách nói này khá là phổ biến trong những Kitô hữu tiên khởi bởi vì nó diễn tả điều họ đang phải trải qua. Ví dụ, đối với thánh Phaolô, trung thành với Đức Giêsu và có được sự sống, ông đã phải mất hết tất mọi thứ mình có, sự nghiệp, sự kính trọng của người dân, và chịu sự bách hại. Điều tương tự cũng đã xảy ra với nhiều Kitô hữu. Các Kitô hữu đã bị bách hại chỉ vì là Kitô hữu. Thánh Phaolô nói rằng: “Tôi bị đóng đinh trên thập giá với Đấng Kitô.” “Tôi mong ước được trải nghiệm thập giá và cái chết của Người, để tôi cũng có thể trải nghiệm sự sống lại của Người.” “Tôi bị đóng đinh vào thế gian và thế gian vào tôi.” Đây là điều nghịch lý của Tin Mừng: Kẻ đến sau hết là kẻ đến trước, kẻ thua cuộc là kẻ chiến thắng, người cho đi tất cả là người giữ lại tất cả, người chết đi thì lại sống. Người có can đảm đánh mất mạng sống mình thì có được nó. Đây là một lý luận hoàn toàn khác hẳn với hệ thống tân tự do đang thống trị thế giới ngày nay.
Mt 10:40-41: Chúa Giêsu xác nhận mình với người đi rao giảng và người môn đệ
Đối với người đi rao giảng và người môn đệ, điều rất quan trọng là biết rằng người ấy sẽ không bao giờ bị đơn côi. Nếu người ấy vẫn trung thành với sứ vụ của mình, thì họ sẽ có điều chắc chắn là Chúa Giêsu sẽ đồng nhất với họ, và nhờ Chúa Giêsu, Chúa Cha sẽ tỏ mình ra với những người đi truyền giáo và người môn đệ đi công bố Tin Mừng. Và như thế, giống như Chúa Giêsu đã phản ảnh khuôn mặt của Chúa Cha như thế nào, thì người môn đệ cũng phải là tấm gương, nơi mà mọi người có thể thoáng nhìn thấy điều gì đó về tình yêu thương của Chúa Giêsu.
Mt 10:42: Làm việc tầm thường nhất cho một trong những kẻ bé mọn thì đã đáng được trả công
Để thay đổi thế gian và các mối quan hệ giữa con người, các quyết định chính trị của những kẻ cầm quyền thì không đủ, cũng chẳng phải là các nghị định của các Hội Đồng và của các giám mục. Điều cần thiết là một sự thay đổi trong đời sống con người, trong các mối quan hệ giữa các cá nhân và cộng đoàn, nếu không thì sẽ chẳng có gì thay đổi. Đó là lý do mà Chúa Giêsu đặt trọng tâm đến những hành vi nhỏ nhặt của việc chia sẻ: một ly nước cho người nghèo!
c) Một cái nhìn sâu sắc hơn: yêu kính cha mẹ, ghét bỏ cha mẹ
Một trong những điều mà Chúa Giêsu nhấn mạnh đến là dành cho những ai muốn đi theo Người thì phải để lại cha mẹ, vợ con, anh chị em, nhà cửa, đất đai, để lại mọi thứ vì tình yêu Ngài và Tin Mừng của Người (Lc 18:29; Mt 19:29; Mc 10:29). Thậm chí Người còn truyền cho chúng ta “dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh chị em. Nếu không thì không thể nào làm môn đệ Ta được” (xem Lc 14:28). Những lệnh truyền này không chỉ dành cho một số người mà cho tất cả những ai muốn theo Người (Lc 14:25-26, 33). Chúng ta có thể hiểu được những câu nói này như thế nào khi mà chúng dường như tháo bỏ và phá vỡ tất cả mọi liên hệ gia đình? Chúng ta không thể mường tượng được Chúa Giêsu đòi hỏi tất cả mọi người, nam cũng như nữ, tại miền Galilêa phải lìa bỏ gia đình, đất đai, làng mạc, để đi theo Người. Trong thực tế, điều này đã không xảy ra ngoại trừ một nhóm nhỏ môn đệ. Như vậy, ý nghĩa của những lệnh truyền này là gì?
Nếu chúng ta đặt lời yêu cầu phải lìa bỏ gia đình trong bối cảnh xã hội của thời ấy, chúng ta có thể thấy một ý nghĩa khác, căn bản và thiết thực hơn. Cuộc xâm lăng của dân Paléstin vào năm 64 trước Công Nguyên và sự áp đặt việc cống nạp bởi vua Hêrôđê (năm 35 đến năm 3 trước Công Nguyên) và con ông ta là vua Hêrôđê Antipát (năm 3 trước Công Nguyên đến năm 37 sau Công Nguyên), một chính sách ủng hộ chính quyền La Mã, đã mang lại sự nghèo khó tăng dần và nạn thất nghiệp gia tăng. Qua chính sách của vua Hêrôđê Đế Quốc La Mã hỗ trợ, tư tưởng Hy Lạp thâm nhập vào đời sống hằng ngày, do đó mang theo với nó chủ nghĩa cá nhân đang phát triển. Tất cả điều này đã khiến cho những đại gia đình, gia tộc và cộng đồng tan rã. Vì vậy tiểu gia đình đã bắt đầu cảm thấy bị ràng buộc tùy thuộc vào chính mình và không thể thực hành việc giữ gìn lề luật. Ngoài ra, việc thực hành nghi thức thanh tấy làm cho người ta khinh rẻ và loại trừ những người và các gia đình sống trong môi trường ô uế theo luật lệ. Bối cảnh kinh tế, xã hội, chính trị và tôn giáo đã khiến cho các gia đình sống vào chính mình và làm suy yếu tình gia tộc. Sự bận tâm với các vấn đề gia đình đã khiến cho người ta không đoàn kết trong cộng đồng nữa. Nó ngăn trở gia tộc trong việc thực hiện mục đích mà nó được tạo ra, đó là, đem đến sự bảo vệ thực sự và đầy đủ cho gia đình và người ta, để giữ gìn bản sắc, bảo vệ đất đai, ngăn ngừa việc loại trừ và chào đón những kẻ bị loại trừ và người nghèo khó, và do đó mặc khải thánh nhan của Thiên Chúa. Giờ đây, vì Nước Trời tự mặc khải lần nữa trong sự chia sẻ, cần phải phá vỡ vòng lẩn quẩn quái ác. Người ta phải vượt qua những thiếu sót nghiêm khắc của tiểu gia đình để mở lòng mình ra với đại gia đình và với cộng đồng. Đây là bối cảnh tạo nên nền tảng cho những lời được Chúa Giêsu công bố.
Chính Chúa Giêsu cho một ví dụ. Khi gia đình của Người đi tìm Người, Người đã phản ứng lại và nói rằng: “Ai là mẹ Ta? Ai là anh em Ta? Ai thi hành ý muốn của Thiên Chúa, người ấy là anh chị em Ta, là mẹ Ta” (Mc 3:33-35). Người đã nới rộng vòng gia đình. Người tạo dựng cộng đoàn. Những kẻ mà Chúa lưu tâm và kêu gọi là người nghèo và kẻ bị loại trừ (Lc 4:18; Mt 11:25). Chúa đòi hỏi điều tương tự với những người muốn đi theo Ngài. Những kẻ loại trừ và bị gạt ra ngoài lề phải được đón nhận lại vào trong sự chia sẻ và như thế cảm thấy được Thiên Chúa đón nhận (xem Lc 14:12-14). Đây là cách để đạt được cùng đích của Lề Luật nói rằng: “Tuyệt nhiên giữa anh em sẽ không có người nghèo” (Đnl 15:4).
Chúa Giêsu cố gắng thay đổi trình tự tan rã của gia tộc, của cộng đoàn. Giống như những tiên tri vĩ đại trong quá khứ, Người tìm cách củng cố đời sống cộng đoàn trong các làng mạc miền Galilêa. Chúa nhen nhúm lại ý nghĩa sâu xa của gia tộc, gia đình, của cộng đoàn như một biểu hiện của sự nhập thể tình yêu của Thiên Chúa trong tình yêu người lân cận. Đó là lý do mà Người đòi hỏi những ai muốn trở thành môn đệ Người phải lìa bỏ cha mẹ, vợ con, anh chị em, nhà cửa, tất cả mọi sự! Họ phải mất đi mạng sống của mình để có được nó! Chúa là Đấng bảo đảm cho điều này: “Thầy bảo thật anh em: Chẳng hề có ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em, mẹ cha, con cái hay ruộng đất, vì Thầy và vì Tin Mừng, mà ngay bây giờ, ở đời này, lại không nhận được nhà cửa, anh em, chị em, mẹ, con hay ruộng đất, gấp trăm, cùng với sự ngược đãi, và sự sống vĩnh cửu ở đời sau” (Mc 10:29-30). Quả thật, những ai có can đảm phá vỡ vòng khép của gia đình mình, sẽ tìm thấy lại, trong gia tộc, trong cộng đoàn, gấp trăm lần những gì họ đã bỏ lại: an hem, chị em, mẹ, con, ruộng đất! Chúa Giêsu làm những điều mà mọi người đã trông đợi ở thời kỳ Thiên Sai: dẫn dắt con tim của cha mẹ về lại với con cái, và con tim của con cái về lại với cha mẹ, để xây dựng lại tình gia tộc, phục hồi khuôn mẫu xã hội.
6. Thánh Vịnh 19:7-14
Luật pháp CHÚA quả là toàn thiện
Luật pháp CHÚA quả là toàn thiện, bổ sức cho tâm hồn.
Thánh ý CHÚA thật là vững chắc, cho người dại nên khôn.
Thánh ý CHÚA thật là vững chắc, cho người dại nên khôn.
Huấn lệnh CHÚA hoàn toàn ngay thẳng, làm hoan hỷ cõi lòng.
Mệnh lệnh CHÚA xiết bao minh bạch, cho đôi mắt rạng ngời.
Lòng kính sợ CHÚA xiết bao minh bạch, cho đôi mắt rạng ngời.
Lòng kính sợ CHÚA luôn trong trắng, tồn tại đến muôn đời.
Quyết định CHÚA phù hợp chân lý, hết thảy đều công minh,
Thật quý báu hơn vàng, hơn vàng y muôn lượng,
Ngọt ngào hơn mật ong, hơn mật ong nguyên chất.
Nên tôi tớ Ngài đây xin ra công học hỏi;
Ai giữ những điều này sẽ được nhiều lợi ích.
Nhưng nào ai thấy rõ các lầm lỗi của mình?
Xin Ngài tha các tội con phạm mà chẳng hay.
Xin cũng giữ cho tôi tớ Ngài khỏi kiêu ngạo,
Đừng để tính xấu này thống trị con.
Như thế con sẽ nên vẹn toàn
Không còn vương trọng tội.
Lạy CHÚA là núi đá cho con trú ẩn,
Là Đấng cứu chuộc con, cúi xin Ngài vui nhận
Bấy nhiêu lời miệng lưỡi thân thưa,
Và bao tiếng lòng con thầm thĩ
Mong được thấu đến Ngài.
7. Lời nguyện kết
7. Lời nguyện kết
Lạy Chúa Giêsu, chúng con xin cảm tạ Chúa vì những Lời của Chúa đã giúp chúng con có thể hiểu cặn kẽ hơn Thánh ý của Chúa Cha. Nguyện xin Chúa Thánh Thần soi sáng cho những việc chúng con đang làm và ban cho chúng con sức mạnh để chúng con có thể thực thi Lời Chúa đã mặc khải cho chúng con. Chúng con nguyện xin được nên giống như Đức Maria, mẹ Người, không những chỉ lắng nghe mà còn thực hành Lời Chúa. Chúa là Đấng hằng sống hằng trị cùng với Đức Chúa Cha trong sự hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến muôn thuở muôn đời. Amen.
Vể Tác Giả và Dịch Giả:
Các bài viết Lectio Divina do nhóm tác giả; Lm. Carlos Mesters, O.Carm. Nt. Maria Anastasia di Gerusalemme, O.Carm., Lm. Cosimo Pagliara, O.Carm. Nt. Maria Teresa della Croce, O.Carm. Lm. Charlò Camilleri, O.Carm. Lm. Tiberio Scorrano, O.Carm. Nt. Marianerina De Simone, SCMTBG và Lm. Roberto Toni, O.Carm., Dòng Cát Minh biên soạn. Bản dịch tiếng Việt do Cô Martha Nhung Trần thực hiện. Tác giả và dịch giả giữ bản quyền.
